Knowledge Sharing, Style

🖼️ ไฟส่องภาพ/งานศิลปะ: จัดแสงเน้นชิ้นงานให้โดดเด่นเหมือนในแกลเลอรี่

Posted on by ghd staff03
15
Nov

การจัดแสงที่ดีไม่เพียงแค่ส่องสว่างเท่านั้น แต่ยังเป็นการ “สื่อสาร” และ “เน้นย้ำ” รายละเอียดของงานศิลปะ หลักการสำคัญมี 3 ส่วนคือ 1. ประเภทของไฟและอุปกรณ์ 2. คุณภาพของแสง และ 3. ตำแหน่งและมุม

1. ประเภทของไฟและอุปกรณ์ที่แนะนำ

เพื่อเน้นชิ้นงานให้โดดเด่น ควรใช้ไฟประเภท Accent Lighting (ไฟเน้น) ที่สามารถปรับทิศทางและควบคุมลำแสงได้

ประเภทโคมไฟที่แนะนำคุณสมบัติเด่นที่ใช้ในแกลเลอรี่
ไฟติดราง (Track Lights)ปรับเปลี่ยนได้ง่ายที่สุด: เป็นที่นิยมที่สุดในแกลเลอรี่ เพราะสามารถเลื่อนตำแหน่งโคมและปรับมุมส่องได้ง่ายตามการจัดแสดงงานศิลปะที่เปลี่ยนแปลง
ไฟส่องเฉพาะจุด (Spotlights) แบบฝังฝ้าดูเรียบหรู: ให้แสงที่พุ่งตรงและคมชัด หากเลือกแบบที่สามารถปรับมุมได้ (Adjustable Recessed Downlight) จะช่วยให้แสงไม่แย่งซีนตัวงาน
ไฟติดผนังด้านบนภาพ (Picture Lights)เน้นเฉพาะเจาะจง: เป็นโคมไฟขนาดเล็กที่ติดอยู่ด้านบนกรอบรูปโดยตรง ให้แสงที่สม่ำเสมอทั่วทั้งภาพ โดยเฉพาะภาพขนาดเล็กถึงกลาง

2. คุณภาพของแสง (หัวใจสำคัญของการแสดงสี)

หากแสงที่ใช้ไม่ดี สีของงานศิลปะจะผิดเพี้ยน ทำให้ความงามของชิ้นงานลดลงอย่างมาก ดังนั้น คุณภาพของหลอดไฟจึงสำคัญที่สุด

คุณสมบัติของหลอดไฟคำอธิบายและค่าที่เหมาะสม
ค่าความถูกต้องของสี (CRI)ต้องสูงที่สุดเท่าที่จะทำได้: ค่า CRI (Color Rendering Index) คือมาตรวัดความสามารถของแสงในการแสดงสีของวัตถุได้อย่างสมจริงเทียบกับแสงอาทิตย์
อุณหภูมิสี เลือกให้เหมาะกับชิ้นงาน:
– 2700K – 3000K (Warm White): สำหรับงานศิลปะโทนอบอุ่น ภาพสีน้ำมัน หรือภาพสไตล์วินเทจ
– 3500K – 4000K (Cool White/Neutral White): สำหรับงานศิลปะร่วมสมัย ภาพถ่าย หรือเพื่อให้สีดูชัดเจนเป็นกลาง
ประเภทหลอดไฟLED เท่านั้น: เนื่องจากปล่อยความร้อนต่ำมาก ซึ่งไม่ทำลายสีและพื้นผิวของงานศิลปะ (ต่างจากหลอดฮาโลเจนแบบเก่า) และประหยัดพลังงานสูง

3. ตำแหน่งและมุมในการจัดแสง (เพื่อสร้างมิติและลดเงา)

การจัดแสงต้องคำนึงถึงมุมตกกระทบเพื่อขับเน้นมิติและหลีกเลี่ยงแสงสะท้อน (Glare)

1. กฎ 30 องศา (The 30 Degree Rule)

  • มุมที่เหมาะสม: ติดตั้งโคมไฟให้ทำมุม 30 องศา กับพื้นผิวของผนังหรือภาพวาด
  • เหตุผล: มุมนี้เป็นมุมที่เหมาะสมที่สุดในการเน้นพื้นผิว (Texture) ของพู่กันหรือรายละเอียดงานศิลปะโดยที่ไม่ทำให้เกิดแสงสะท้อนเข้าตาของผู้เข้าชม (แสงสะท้อนจะเกิดง่ายเมื่อไฟอยู่ใกล้มุม 90 องศา)

2. ความสว่างที่ต่างกัน (The 3:1 Ratio)

  • เน้นความโดดเด่น: แสงที่ส่องเน้นบนงานศิลปะควรมีความสว่างกว่าแสงโดยรอบของห้อง (Ambient Light) ในอัตราส่วน 3:1 หรืออย่างน้อย 5:1 (สำหรับชิ้นงานที่ต้องการเน้นเป็นพิเศษ)
    • ตัวอย่าง: หากแสงสว่างในห้องโดยรอบคือ 50 Lux แสงที่ส่องลงบนภาพควรอยู่ที่ 150-250 Lux

3. การควบคุมลำแสง (Beam Angle)

  • ใช้เลนส์ควบคุม: เลือกโคมไฟที่สามารถปรับมุมลำแสง (Beam Angle) ได้ หรือมีเลนส์พิเศษ
  • เป้าหมาย: ลำแสงที่ส่องลงไปควรคลุมพื้นที่ของงานศิลปะทั้งหมด และมีแสงรั่วไหลออกไปบนผนังรอบ ๆ น้อยที่สุด (เพื่อไม่ให้รบกวนชิ้นงานอื่น)

⚠️ ข้อควรระวังด้านความปลอดภัยและถนอมงานศิลปะ

  1. หลีกเลี่ยงรังสี UV: หลอดไฟ LED คุณภาพสูงส่วนใหญ่จะปล่อยรังสี UV ออกมาน้อยมากหรือไม่มีเลย ซึ่งสำคัญมากในการป้องกันความเสียหายของสีและวัสดุของงานศิลปะเมื่อเวลาผ่านไป
  2. ระยะห่างที่เหมาะสม: หากเป็นงานศิลปะที่มีพื้นผิว เช่น งานสีน้ำมัน ควรติดตั้งโคมไฟให้ห่างเพียงพอ เพื่อให้ความร้อนที่เล็กน้อยที่สุดจากตัวโคมไฟกระจายตัว ไม่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อชิ้นงาน